Hương phụ là dược liệu thường xuyên được sử dụng trong Đông Y, đặc biệt với một số bệnh liên quan đến vấn đề kinh nguyệt thì đây còn được coi là “thần dược”… Nhưng cũng có nhiều trường hợp không nên sử dụng vị thuốc này để tránh gây những ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe. Vậy cụ thể hương phụ có tác dụng như thế nào? những ai không nên sử dụng?
Hương phụ và những điều cần biết
Hương phụ có tên thường gọi khác là củ gấu, củ cú, sa thảo, tên khoa học là Cyperus rotundus Linn và tên dược liệu là Rhizoma cyperi. Cây phân bổ ở khắp trên thế giới nhưng tập trung và phát triển tốt nhất chủ yếu ở các vùng nhiệt đới. Là loài cây ưa sáng, khả năng chịu nắng và chịu hạn rất tốt.
Đây là cây cỏ sống lâu năm thuộc họ cói, thường cao từ 6 đến 10cm, thân rễ nằm dưới đất phát triển thành củ hình thoi có chiều dài khoảng 2cm – 4cm, đường kính của củ khoảng 0,5cm. Củ có màu nâu hoặc đen, trên đốt có các lông, bên trong có màu nâu nhạt, mùi thơm nhẹ.
Hoa dạng chùm mọc ở đỉnh, bông không đều mỗi bông có trục nhẵn mang 3 đến 20 bông hoa nhỏ, hoa có màu nâu đỏ. Đặc biệt loại hoa này không có đài hoa và tràng hoa, nhị có 3 ô. vòi và nhụy hoa có hình dạng dài như sợi chỉ. Bao phấn hình dải, bầu thượng, 1 ô và 1 noãn. Hoa thường ra từ mùa đông tới mùa hè trong đó rộ nhất là từ tháng 3 đến tháng 7.
Cây Hương Phụ bộ phận được sử dụng để làm thuốc là củ. Những củ có kích thước 2*1cm có hình thon dài. Củ của Hương Phụ có một mùi thơm đặc trưng man mát, nếm sẽ thấy có vị hơi đắng. Củ Hương Phụ sẽ được bảo quản tốt nhất ở nơi khô thoáng, tránh ánh nắng trực tiếp, không có mối mọt.
Lưu ý: Củ Hương Phụ khi được lấy ra để bào chế thì chỉ nên sử dụng không quá 20 ngày, vì nếu ngoài thời gian này sẽ khiến mất tác dụng của thuốc.
Cách bào chế Hương Phụ dược liệu
Hương phụ có thể được sử dụng trong các bài thuốc cả ở dạng sống sắc hoặc tán bột, ngâm rượu tùy mục đích sử dụng. Sau khi loại bỏ phần lông ở củ cùng các loại tạp chất thì củ Hương phụ có thể được đem đi thái lát mỏng hoặc nghiền vụn. Có thể điểm qua một số cách bào chế Hương Phụ dược liệu như sau:
- Ngâm: lấy 1kg Hương Phụ chia làm 4 phần mỗi phần 250 gam đem ngâm với 200ml dấm, 1,6 lít rượu, nước tiểu trẻ em, nước muối sinh lý khoảng 600ml và ngâm. Thời gian ngâm dài hay ngắn phụ thuộc vào việc bạn ngâm vào mùa nào trong năm. Nếu ngâm vào khoảng thời gian thời tiết càng lạnh thì thời gian ngâm sẽ càng lâu, nếu ngâm vào mùa hè thì chỉ mất thời gian là 1 ngày 1 đêm thì mùa đông lại tốn 7 ngày 7 đêm. Sau khi ngâm xong lấy phần dược liệu ra mang phơi hoặc sao khô đều được.
- – Hương phụ mễ: là cách bào chế hương phụ dược liệu bằng cách lấy trấu trộn với lượng Hương Phụ cần bào chế, sau đó mang rã sao cho loại bỏ hết được phần rễ con của củ Hương Phụ rồi dùng.
- Sao thán: Đây là phương pháp bào chế Hương Phụ dược liệu bằng việc sao. Sau khi phơi khô người ta mang đi sao đen tồn tính, hạ thổ, để nguội sau đó mang đi tán bột để sử dụng.
- Ngâm giấm: Mang củ Hương Phụ đã được loại bỏ hết phần rễ đi thái lát mỏng ngâm giấm rồi ủ qua đêm với tỉ lệ 10kg Hương phụ sử dụng 2 lít giấm. Sau đó đem lên bếp sao vàng và phơi khô.
Tác dụng của cây Hương Phụ
Tác dụng của cây Hương Phụ với y học cổ truyền
Theo y học cổ truyền, Hương Phụ là một loại dược liệu có tính bình, vị cay đắng, ngọt ít. Công dụng làm giảm bực tức, khó chịu, giảm đau, tiêu đờm , ung nhọt độc sưng đau, chướng bụng dưới, ăn uống không ngon miệng, tiêu hóa kém và đặc biệt giúp điều hòa kinh nguyệt của chị em…
Hương Phụ với mỗi cách bào chế dược liệu và sao tẩm khác nhau sẽ có tác dụng khác nhau. Cụ thể:
- Hương Phụ sống chưa qua chế biến sẽ có tác dụng giảm cảm.
- Hương Phụ sao đen sẽ có tác dụng cầm máu hiệu quả với chị em phụ nữ bị rong kinh.
- Hương Phụ được tẩm nước muối đem sao sẽ chữa hiệu quả các bệnh về huyết.
- Hương phụ đem tẩm nước tiểu trẻ em rồi mang sao sẽ có tác dụng giáng hỏa ở trong chứng bốc nóng.
- Hương Phụ đem tẩm giấm sau đó đem sao có tác dụng tiêu tích tụ, được sử dụng khi chữa huyết ứ, u bầm.
- Hương Phụ tẩm rượu đem sao sẽ có tác dụng tiêu đờm.
- Hương phụ tử chế (tẩm muối, đồng tiện, giấm, rượu) được dùng để chữa các chứng bệnh của phụ nữ.
Tác dụng của cây Hương Phụ với y học hiện đại
Với y học cổ truyền Hương Phụ có quá nhiều tác dụng. Vậy trong y học hiện đại Hương Phụ có những tác dụng gì?
Đối với tử cung
Cây Hương Phụ có tác dụng gì đối với tử cung? Các nhà khoa học cho biết các thí nghiệm trên chuột lang, thỏ, chó, mèo với tỉ lệ 5% đều cho thấy Hương Phụ có tác dụng ức chế co bóp tử cung, đồng thời giảm trương lực thành tử cung.
Tác dụng ức chế thần kinh trung ương
Các nhà khoa học đã thí nghiệm trên thỏ và chuột trắng bằng đường tiêm phúc mạc với liều lượng 0,03ml/ chuột thì thấy rằng đối với chuột tinh dầu Hương Phụ có tác dụng kéo dài thời gian gây ngủ của pentobarbital còn đối với thỏ thì tinh dầu Hương Phụ có tác dụng tăng cường tác dụng gây mê của scopolamine. Từ thí nghiệm này các nhà khoa học nhận thấy Hương Phụ có tác dụng ức chế quá trình dẫn truyền các xung thần kinh qua synap của tế bào vùng hải mã và bó tháp, còn đối với dẫn truyền qua sợi trục thần kinh thì không hề có tác dụng ức chế.
Một số tác dụng khác
Ngoài 2 tác dụng chính trên thì Hương phụ còn có 1 số tác dụng khác như: có tác dụng chống viêm, giảm đau, chống tiêu chảy, tăng khả năng tiết mồ hôi và lợi tiểu, chống oxy hóa, kháng khuẩn…
Một số bài thuốc với cây Hương Phụ
Một số bài thuốc đông y từ cây Hương Phụ có thể kể đến như:
- Bài thuốc trị chứng đau bao tử, đau sườn ngực: Hương phụ 8g, Ô dược 10g, Cam thảo 4g. Lấy toàn bộ đem rửa sạch và đi sắc. Ngày uống 2 lần. Uống đều đặn cho tới khi bệnh thuyên giảm.
- Bài thuốc trị hông sườn trướng đau: Hương phụ 10g, Lương khương 10g đem rửa sạch rồi cho vào ấm đem sắc. Ngày uống 2 lần.
- Bài thuốc trị khó chịu vùng bụng dưới, đau bụng lạnh: Hương phụ 10g, Diên hồ sách 8g. Đem tất cả rửa sạch mang sắc và uống hết trong ngày.
- Bài thuốc trị rối loạn kinh nguyệt, đau bụng kinh, đau tức vú: Hương phụ, Trần bì, Ngải diệp mỗi vị 20g, Nguyệt quế 2 đóa, đem tất cả nguyên liệu sắc lên rồi uống trong một ngày.
Hương phụ được biết đến là một loại cỏ dại có sức sống mãnh liệt. Đồng thời trong đông y đây cũng là một vị thuốc có thể nói là “thần dược” trong việc trị các bệnh phụ nữ đặc biệt là các vấn đề về kinh nguyệt. Tuy nhiên với phương pháp chữa trị bằng việc sắc thuốc khiến chị em gặp nhiều khó khăn. Chính vì vậy các nhà khoa học đã sử dụng công nghệ hiện đại để chiết xuất và cô đặc Hương Phụ dưới dạng cao khô, đồng thời kết hợp với các thành phần khác như mầm đậu nành, đương quy, bạch thược, nhân sâm, đan sâm… với tỉ lệ vừa phải để sản xuất ra sản phẩm có tác dụng Hỗ trợ bổ huyết, điều hòa kinh nguyệt, cải thiện tình trạng rối loạn kinh nguyệt, kinh không đều, đau bụng khi hành kinh. Hỗ trợ giảm các triệu chứng khó chịu trước thời kỳ kinh nguyệt, cải thiện tình trạng thiếu máu, da xanh.
Để biết thêm về Hương Phụ cũng như lựa chọn được sản phẩm phù hợp với mình chị em đừng ngần ngại hãy nhấc máy lên và gọi 18006316 các chuyên gia của chúng tôi sẽ tư vấn giúp bạn. Đặc biệt cuộc gọi này hoàn toàn miễn phí.
S.T hạ áp ích nhân
