Rối loạn kinh nguyệt là gì?
Kinh nguyệt là hiện tượng bong ra có chu kỳ của lớp niêm mạc tử cung do sự thay đổi nội tiết tố nữ làm “chảy máu” từ buồng trứng ra ngoài âm đạo.
Rối loạn kinh nguyệt là sự bất thường của chu kỳ kinh nguyệt, diễn ra trong thời gian hành kinh hoặc trong chu kỳ kinh nguyệt. Những bất thường đó có thể bao gồm: Rong kinh, trễ kinh, kinh đến sớm, vô kinh, kinh ra ít, kinh không đều, đau bụng, đau thắt lưng dữ dội,…
Rối loạn kinh nguyệt có thể xảy ra ở nhiều độ tuổi và mức độ khác nhau. Tuy nhiên, tất cả đều cần phát hiện và điều trị kịp thời để không gây ra những hậu quả nghiêm trọng, làm ảnh hưởng đến khả năng mang thai, làm mẹ của nữ giới.
Triệu chứng – Dấu hiệu rối loạn kinh nguyệt
Kinh nguyệt | Bình thường | Bất thường |
Vòng kinh | Từ 28 đến 32 ngày. | Trên 35 ngày (kinh thưa) hoặc dưới 22 ngày (kinh mau). |
Số ngày hành kinh | Bình thường 3-5 ngày , kéo dài từ 2-7 ngày cũng có thể chấp nhận được. | Từ 1-2 ngày (Thiếu kinh) hoặc trên 7 ngày (Rong kinh). |
Màu kinh | Máu đỏ thẫm, không đông, mùi hơi tanh. | Máu đỏ tươi, hồng nhạt hoặc đen nâu bất thường, hoặc có lẫn nhiều máu cục. |
Lượng kinh | Dao động từ 50-80ml/chu kỳ, giảm dần về lượng trong những ngày “đèn đỏ”. Chú ý lượng máu thực tế chiếm khoảng 36%, còn lại 64% là các thành phần khác như niêm mạc tử cung, chất nhầy cổ tử cung, âm đạo. | Quá nhiều (thay băng vệ sinh 2-3h/lần) hoặc quá ít (1 ngày không đầy băng vệ sinh). |
Triệu chứng | Ngực hơi căng, ăn không ngon miệng, người mệt mỏi, muốn nghỉ ngơi, đau bụng và lưng ở mức độ nhẹ. | Đau bụng dưới, đau lưng, tức ngực ở mức độ nghiêm trọng, buồn nôn,… |
Nguyên nhân gây rối loạn kinh nguyệt?
Có nhiều nguyên nhân dẫn tới kinh nguyệt không đều, cụ thể như:
Do rối loạn nội tiết tố nữ gặp ở các giai đoạn
Trong suốt thời gian sinh sản, người phụ nữ phải trải qua những giai đoạn biến đổi nội tiết tố, bao gồm: Tuổi dậy thì (lúc mới có kinh), thời gian mang thai và cho con bú, giai đoạn tiền mãn kinh, mãn kinh.
- Bé gái tuổi dậy thì: Nội tiết tố nữ tăng vọt khiến cơ thể của các bé gái thay đổi rất nhiều. Nội tiết cần một thời gian để ổn định và hình thành quy luật. Điều này khiến nhiều bé gái liên tục bị rối loạn kinh nguyệt, thậm chí là 2-3 năm.
- Phụ nữ sau sinh, đang cho con bú: Giai đoạn sau sinh hormone prolactin tăng mạnh để tiết sữa cho bé bú, đồng thời ức chế cơ thể tiết estrogen khiến hàm lượng nội tiết tố này bị giảm sút nghiêm trọng. Ở những phụ nữ cho bé bú mẹ hoàn toàn (khoảng 8 lần mỗi ngày) sự xuất hiện trở lại của chu kỳ kinh nguyệt sẽ muộn hơn. Việc nuôi con hoàn toàn bằng sữa mẹ sẽ làm giảm tần số rụng trứng khoảng 1/3 so với bình thường. Sau khi có kinh trở lại cũng phải cần một thời gian chu kỳ kinh nguyệt ổn định.
- Phụ nữ tiền mãn kinh: Đây là một trong những giai đoạn mà lượng nội tiết trong cơ thể bị rối loạn nghiêm trọng. Từ 40 tuổi trở đi, buồng trứng hoạt động kém hơn hẳn, và đến khi 50 tuổi chỉ còn 10% so với thời trẻ. Tới khi mãn kinh, buồng trừng ngừng hoạt động, phụ nữ bị mất kinh nguyệt hoàn toàn và không còn khả năng sinh sản.
Do huyết ứ, huyết hư
Chu kỳ kinh nguyệt chịu rất nhiều tác động từ máu huyết của cơ thể. Rất nhiều trường hợp rối loạn kinh nguyệt do máu không lưu thông (huyết ứ), thiếu máu (huyết hư), gây bế tắc, ngưng trệ, gây tình trạng mất kinh (bế kinh), rong kinh, thống kinh….
Do các thói quen sinh hoạt hàng ngày
Những tác động từ việc sinh hoạt, môi trường bên ngoài cũng ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyêt.
- Stress: Căng thẳng lâu ngày làm cho tuyến thượng thận tiết ra hormon cortisol, ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình sản xuất nội tiết tố như estrogen và progesterone. Sự ảnh hưởng trong sản xuất là nguyên nhân gây ra rối loạn nội tiết tố trong cơ thể phụ nữ và ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt.
- Thường xuyên sử dụng chất kích thích: Việc sử dụng quá nhiều chất kích thích như rượu bia, cà phê, hút nhiều thuốc lá,.. cũng gây ra tình trạng rối loạn kinh nguyệt.
- Luyện tập quá sức: Khi cơ thể làm việc, luyện tập quá sức sẽ làm ảnh hưởng đến sự cân bằng của hormone nội tiết tố nữ. Nhiều khảo sát cũng chỉ ra rằng, các vận động viên nữ thường bị rối loạn kinh nguyệt hơn. Bởi vậy, luyện tập cũng cần điều độ, tránh luyện tập quá sức.
- Dinh dưỡng kém: Hiện nay rất nhiều chị em phụ nữ vì muốn giữ gìn và cải thiện vóc dáng mà ăn kiêng hoặc ăn quá ít. Nếu kéo dài trong thời gian quá lâu sẽ dẫn tới tình trạng suy dinh dưỡng, và khi đó điều hòa hormone estrogen và phóng noãn sẽ bị ảnh hưởng. Hệ quả là kinh nguyệt không đều hoặc mất kinh.
Sử dụng 1 số loại thuốc có thành phần gây rối loạn kinh nguyệt
Điển hình trong danh sách thuốc gây rối loạn kinh nguyệt chính là thuốc tránh thai Thuốc tránh thai có chứa cả estrogen và progesterone sẽ ngăn chặn sự rụng trứng, cản trở thụ thai. Nhưng đồng thời cũng khiến kinh nguyệt bị rối loạn. Đặc biệt, nếu sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp quá 2 lần/ tháng rất dễ gây ra những hậu quả rất nguy hiểm.
Ngoài ra, một số loại thuốc khác cũng là nguyên nhân rối loạn kinh nguyệt ở phụ nữ như: Thuốc chống đông máu, thuốc động kinh, thuốc chống trầm cảm, liệu pháp hormone thay thế, thuốc tuyến giáp,…
Do mắc một số bệnh
Những bệnh lý gây ra tình trạng rối loạn kinh nguyệt bao gồm:
- Hội chứng buồng trứng đa nang: Đây là một trong những nguyên nhân bệnh lý gây nên tình trạng rối loạn kinh nguyệt phổ biến. Hội chứng buồng trứng đa nang hay còn gọi là PCOS thường kèm theo các hệ quả như: Vô sinh, mọc nhiều lông, tăng cân, béo phì,…
- Hội chứng rối loạn di truyền: Chảy máu kinh nguyệt cũng có thể do một số rối loạn máu di truyền ảnh hưởng đến khả năng đông máu.
- Mắc bệnh về tuyến giáp: Các vấn đề về tuyến giáp cũng là nguyên nhân gây rối loạn kinh nguyệt. Cụ thế, nếu tuyến giáp hoạt động kém hoặc suy tuyến giáp sẽ làm chu kỳ kinh dài hơn. Còn nếu chị em mắc cường giáp thì chu kỳ kinh ngắn hơn, kèm theo cân nặng giảm sút, tim đập nhanh, hay lo lắng.
- Tăng sinh khối u lành tính hoặc tính: Sự tăng sinh khối u trong nội mạc tử cung sẽ khiến chu kỳ kinh nguyệt kéo dài và mất nhiều máu. Nếu các khối u lành tính được tạo thành từ mô mội mạc thì được gọi là polyp. Còn được tạo từ mô cơ thì được gọi là u xơ tử cung.
Cách điều trị rối loạn kinh nguyệt
Rối loạn kinh nguyệt là tình trạng xảy ra ở nhiều phụ nữ. Khi gặp phải tình huống này hãy đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán rõ nguyên nhân, loại trừ những bệnh lý phải điều trị tại bệnh viện để chữa dứt điểm. Còn lại những rối loạn do nguyên nhân cơ năng, hãy điều chỉnh tại nhà với những lưu ý sau đây:
Bổ sung và cân bằng nội tiết tố nữ
Để giải quyết tận gốc rối loạn kinh nguyệt thì chìa khóa vàng chính là cân bằng hàm lượng nội tiết có trong cơ thể.. Khi nội tiết tố nữ cân bằng thì chu kỳ kinh nguyệt cũng tự động được điều hòa.
Theo các chuyên gia cảnh báo, bổ sung nội tiết tố nữ bằng hormone thay thế là con dao 2 lưỡi nếu không biết bổ sung đúng cách. Để an toàn và dễ sử dụng cũng như đạt được hiệu quả cao nên lựa chọn bổ sung estrogen thảo dược dưới dạng những viên uống thực phẩm bảo vệ sức khỏe, không cần kê theo đơn của bác sĩ.
Thay đổi thói quen sinh hoạt hàng ngày
- Giữ tâm lý thoải mái tránh stress: Căng thẳng trong cuộc sống, công việc là tác nhân làm rối loạn chu kỳ kinh nguyệt ngày một nhiều. Do vậy, hãy cố gắng làm việc và sinh hoạt trong môi trường sạch sẽ, ít căng thẳng. Hãy nghĩ đến những điều tích cực, vui vẻ, trò chuyện với người thân, bạn bè nhiều hơn để thư giãn đầu óc.
- Tập thể dục thường xuyên: Một chế độ luyện tập nhẹ nhàng không chỉ giúp cơ thể nâng cao sức khỏe, mà còn giúp tâm trạng thoải mái, xua tan mệt mỏi.
- Hạn chế sử dụng chất kích thích: Việc sử dụng nhiều rượu bia, thuốc lá không những ảnh hưởng đến nội tiết, gây rối loạn kinh nguyệt, mà còn khiến làn da xấu đi. Vì vậy, hãy hạn chế tối đa sử dụng chất kích thích để chu kỳ kinh nguyệt duy trì ổn định, đều đặn.
- Vệ sinh vùng kín đúng cách: Vệ sinh vùng kín hằng ngày, đặc biệt là sau khi quan hệ và những ngày “đèn đỏ”. Sử dụng dung dịch vệ sinh phụ nữ có độ pH phù hợp, không gây khô rát. Không vệ sinh “cô bé” bằng những sản phẩm có hàm lượng chất tẩy rửa cao vì sẽ gây mất cân bằng môi trường âm đạo, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.
Ngoài ra chị em có thể kết hợp sử dụng các sản phẩm chức năng điều hòa kinh nguyệt để đạt được hiệu quả nhanh nhất. Chú ý nên mua các sản phẩm thực phẩm chức năng điều hòa kinh nguyệt có thành phần chứa tinh chất mầm đậu nành giúp bổ sung và cân bằng nội tiết, bài thuốc tứ vật thang giúp bổ huyết điều kinh hiệu quả….